SAIDA MAK JEOLOJIA

 INTRODUSAUN JEOLOJIA

Dalabarak iha ita nia moris loro-loron ita ba-mai, ita sempre rona no haree ema barak mak koalia kona ba liafuan jeolojia, ka ita haree ema sira ne’ebe hanaran-an Jeolojista hodi haree no estuda kona ba buat sira nebe akontese naturalmente katak la'o halo husi ema sira, maibe sai konfuzaun los mai ita, saida mak jeolojia, no tamba sa sira estuda kona ba ida nee. Akompanha artigu tuir mai.

Saida mak geologia?....

Liafuan jeolojia nia orijen husi lian Grego, ne’ebe hafahe fali ba liafuan rua: Geo no Logos. Geo katak Rai no Logos katak Siensia ka estuda, husi liafuan rua ne’e ita bele difini ona katak. Geologia ne’e hanesan siensia ida nebe estuda kona ba Rai nia orijen, nia istória, nia kompozisaun, nia estrutra no nia evolusaun, liu husi rochas ka fatuk sira ne’ebe registu iha ria nia superficie no tantu sub-superficie.

Foto peskiza iha area laklubar, haree fatuk Calcilotitu nebe interkala ho Argilito.

Importante saida husi estudu Jeolojia nee rasik?....

Estudu kona ba jeolojia iha buat importante lubuk ida mak ita sei hatene:

• Rekursu petroleu;

• Bee;

• Eskoregamentu ka rai halai;

• Sizmu ka rai nakdoko;

• Vulkanizmu;

• Tsunami ka tasi sa'e;

• Inundasaun ka be sa'e; no

• Rekursu minerais.

No buat barak tan mak ita sei aprende iha siensia jeolojia nee rasik.

Halo observasaun ba estrutra antiklinar iha area Ai-tutu.

Jeolojia nia aplikasaun mak hanesan ne’ebe?...

Jeolojia nia aplikasaun fahe ba iha parte rua mak hanesan: Ekonomika no Enjiñaria

·         Ekonomika ko'alia liu kona ba rekursu Jeolojiku ne’ebe fo valór ekonomika ba iha moris sosiedade nian, ezemplo hanesan: valor Minerais no Petroleu;

·         Enjiñaria ko'alia kona ba Jeolojia nia aplikasaun ba iha parte enjiñaria nian liuliu iha parte construsaun ba iha enjiñaria civil, oinsa liu husi koñesimentu Jeolojia hodi rezolve problema sira liga ho enjinaria civil, ba iha konstrusaun estrada, tunel, perfurasaun sira no seluk tan.

RAMO SIRA HUSI GEOLOGIA:

Petrolojia: Estuda kona ba fatuk (Rocha) sira ne’ebe existe iha rai leten, hanesan fatuk Ígneu, fatuk Sedimentariu no fatuk Metamorfika, ninia forma, klasifikasaun, fatin forma no prossesu formasaun iha rai okon tantu rai leten.

Mineralogia: estuda kona ba mineral, maneira halo diskrisaun liu husi maneira megaskopio nian hanesan iha parte karakteristika fisika no kimika ne’ebe mineral ne’e iha, hodi hatene no determina mineral ne’e nia naran no mineral ne’e nia utilizasaun no nia prossesu forma.

Sedimentalogia: Estuda kona ba fatuk sedimentariu ne’ebe forma liu husi prossesu sedimentasaun. No hatene kona ba estrutura husi rochas ka fatuk sedimentariu no dipozisaun nia fases no ambiente nia halo dipozisaun ba.

Geomorfologia: estuda kona ba formasaun relevo ka formasaun foho sira, liu husi prinsipiu prinsipiu geomorfologia nian, ninia origem no nia evolusaun.

Geologia estrutural: estuda kona ba mudansa sira ne’ebe akontese iha rai leten iha rai nia forma, ka definisaun simples liu, katak estuda kona ba deformasaun fatuk sira iha rai leten tantu iha rai okos.

Paleontologia: estuda kona ba buat moris ne’ebe iha tempu passadu liu husi estudu analiza ba fossil sira, liu husi Makro no mos mikro ne’ebe mak ita bele estuda liu husi fatuk. Ka ita bele defini simples deit katak estuda kona ba vida passadu rai nian liu husi dezenvolvimentu Jeolojiku no mudansa sira ne’ebe akontese ba iha rai iha tempu Jeolojiku nia laran liu husi fossil.

Estratigrafia: estuda kona ba kamada husi fatuk nia forma no nia prossesu formasaun no determina nia idade.

Hidrogeologia: estuda kona ba distribuisaun bee sira iha sub-superfice ka bee sira nebe iha rai okos.

Tectônica: estuda kona ba prossesu dinamika rai nian ho ninia movimentasaun.

Geoteknia ka jeolojia enjinaria: estuda kona ba rekursu Jeolojiku ne’ebe bele utiliza ba iha obra enjinaria nian no mos risku geolojiku ne’ebe fo impaktu ba obra enjinaria.

Pedologia: estuda kona ba rai leten ka estudu kona ba solo. Iha nia prossesu formasaun no nia kompozisaun.

Sizmologia: estuda kona ba sizmo ka rai nakdoko, ninia origem no ninia impaktu sira.

Vulkanolojia: estuda kona ba vulkano ne’ebe akontese nia origem, kompozisaun no nia evolusaun.

Ida ne’e mak husi hau nia hatene, karik ita boot sira iha hanoin balun tan bele hato’o liu husi Komentariu.

Posted in: jeolojia jeral